Çin’in Ay’ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplamak üzere 3 Mayıs’ta uzaya gönderdiği “Çang’ı 6” keşif aracının yörüngeye girdiği bildirildi. Çin Ulusal Uzay İdaresinden yapılan açıklamaya göre, keşif aracı, Ay’a yaklaşırken yaptığı fren manevrasını tamamlayarak Ay yörüngesine konumlandı.
Fren manevrası, keşif aracının hızını yavaşlatarak Ay’ın kütle çekimine girmesini ve etrafında dönmeye başlamasını sağladı. “Çang’ı 6”, sonraki aşamada, daha önce yörüngeye yerleştirilen aktarım uydusu “Çüeçiao-2″nin yardımıyla irtifa ve eğim ayarlamalarını gerçekleştirecek.
APOLLO ÇANAĞINA YUMUŞAK İNİŞ
İniş ve yükseltme aracı ile uydu ve dönüş mekiğinden oluşan keşif aracı, bileşenlerini ayırdıktan sonra Ay’ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki bir krater olan Apollo Çanağı’na yumuşak iniş yapacak.
Ay’a indikten 48 saat sonra aracın sondası Ay yüzeyini kazarken, robotik kol, toprak ve kaya örneklerini toplamaya başlayacak. Örnekler, konteynerde mühürlendikten sonra yükseltme aracıyla yüzeyden yörüngedeki uyduya ve dönüş mekiğine taşınacak. Ardından dönüş mekiği, örnekleri Dünya’ya götürecek.
AY’IN KARANLIK YÜZÜNDE NE VAR?
Dünya’nın etrafı ile kendi etrafındaki dönüş hızı eşit olduğundan Ay’ın hep aynı yüzü Dünya’ya dönük oluyor. Ay’ın Dünya’dan görünmeyen uzaktaki yüzüne “karanlık yüzü” adı veriliyor.
“Karanlık” ifadesi, ışık yokluğunu değil bu bölgenin Ay’ın yakındaki yüzüne göre daha az bilinmesini ifade ediyor.
İlk kez Sovyetler Birliği’nin “Luna” uydusu, 1959’da Ay’ın karanlık yüzünü fotoğraflamış, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi de 1960’ta Ay’ın karanlık yüzünü anlatan detaylı atlas yayınlamıştı.
ABD’nin 1968’deki insanlı ay seferi “Apollo 8” görevine katılan astronotlar, Ay’ın karanlık yüzünü bizzat gören ilk insanlar olmuştu.
İLK KEZ ÇİN BAŞARMIŞTI
Çin mitolojisindeki Ay tanrıçası “Çang’ı”nın adını taşıyan keşif görevleri, 2007 ve 2010 yıllarında Ay yörüngesine yollanan “Çang’ı 1” ve “Çang’ı 2” uydularıyla başlamıştı. Ay’ın haritalandırılmasının hedeflendiği keşif görevleri, yüzeye yumuşak iniş için hazırlık amacı taşıyordu.
“Çang’ı 3” görevinde “Yütu (Yeşim Tavşanı)” adı verilen gezgin keşif aracı, Aralık 2023’te Ay’ın yüzeyine indirilmişti.
Çin, “Çang’ı 4” görevinde “Yütu-2” gezgin keşif aracını Ocak 2019’da Ay’ın karanlık yüzüne indirerek ilke imza atmıştı.
“Çang’ı 5” görevinde Çin, kaya ve toprak örnekleri toplamayı amaçlayan ilk keşif aracını Ay’a göndermişti. Keşif aracı, Kasım 2020’de fırlatıldıktan sonra topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örneğiyle Aralık 2020’de Dünya’ya dönmüştü.
Çin, Ay’daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda “Çang’ı 6″nın ardından, 2026’da Ay’ın güney kutbunda keşif yapmak üzere “Çang’ı 7” ve 2027’de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere “Çang’ı 8” görevleri planlanıyor.
Uzak Doğu ülkesi, 2030’dan itibaren Ay’a insanlı seferler düzenlemeyi, Uluslararası Ay Araştırma Üssü kurarak daha ileri keşif faaliyetlerine zemin hazırlamayı hedefliyor.,
CHANG-E 6 YÖRÜNGEDE
Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Çin’in Chang’e-6 Ay keşif aracının Ay çevresindeki yörüngesine başarıyla girdiğini bildirdi.
İdareden Çarşamba günü yapılan açıklamaya göre Chang’e-6, Çarşamba sabahı Beijing saatiyle 10.12’de Ay yakınında frenleme prosedürünü başarıyla gerçekleştirdikten sonra Ay çevresindeki yörüngesine girdi.
Frenleme prosedürü, Chang’e-6 keşif aracının uçuşunda kilit önem taşıyan bir yörünge kontrolü. Frenleme, Chang’e-6 keşif aracının göreli hızını Ay’ın kurtulma hızından daha düşük hale getiriyor. Araç böylece Ay’ın yerçekimi etkisine girip Ay’ın etrafında uçabiliyor.
Queqiao-2 röle uydusu tarafından desteklenen Chang’e-6 keşif aracı daha sonra Ay etrafındaki yörüngenin irtifa ve eğimini ayarlayarak, yörünge aracı-dönüş aracı kombinasyonu ile iniş aracı-çıkış aracı kombinasyonunun ayrılması işlemini gerçekleştirmek için uygun bir zaman belirleyecek.
Bunun ardından, iniş aracı-çıkış aracı kombinasyonu Güney Kutbu-Aitken Havzası’na yumuşak iniş yapacak ve planlandığı üzere Ay’ın uzak tarafından örnek toplayıp ve Dünya’ya getirme görevini gerçekleştirecek.
